• Finaliteiten kadaster – Stefan Van Malderen
• Vlakinrichting GRB – Hendrik Van Hemelryck
• Wegenregister – Hendrik Van Hemelryck
• Wegencategorisering – Patty Cant
• Afbakening Gebouweenheden – Jary Caeldries (namens Jan Laporte)
• Varia

---

Finaliteiten Kadaster – Stefan Van Malderen (Digitaal Vlaanderen)

Stefan Van Malderen van Digitaal Vlaanderen gaf een uitgebreide toelichting over de procedure en de uitdagingen rond de finaliteiten voor kadasterbevragingen. Het bleek dat lokale besturen momenteel te weinig specifieke finaliteiten hebben om kadastergegevens op te vragen. Dit probleem kent een lange geschiedenis, waarbij de VVSG al in 2017 een eerste machtiging aanvroeg en in 2020 een uitbreiding bekwam via het Informatie Veiligheidscomité (IVC).

Belangrijke vereisten zijn een juridische grondslag voor elke opvraging en dataminimalisatie volgens de GDPR, wat betekent dat enkel de strikt noodzakelijke gegevens worden doorgegeven. Finaliteiten worden nu gekoppeld aan de Interbestuurlijke Producten en Dienstencatalogus (IPDC), die dient als een centraal register voor overheidsdienstverlening, en de Lokale Producten en Dienstencatalogus (LPDC) als venster voor lokale besturen.

Het definiëren van finaliteiten vereist een evenwicht tussen generiek en specifiek. Vage finaliteiten zoals “openbare veiligheid, gezondheid en rust” zijn niet eenduidig, terwijl “stedenbouwkundig onderzoek” wel duidelijk is. Te specifieke finaliteiten, zoals “fietsscheques uitreiken”, zijn moeilijk algemeen toepasbaar. Sinds 2020 is er veel overleg geweest, maar een concrete uitbreiding bleef uit door de angst voor een wildgroei aan vergelijkbare, maar net iets anders gedefinieerde finaliteiten.

Momenteel loopt een oefening, getrokken door Marleen Devroey van de gemeente Haacht en enkele andere gemeenten, om een consensuslijst van benodigde finaliteiten op te stellen. Zij controleren of er al codes bestaan in de IPDC en maken anders nieuwe aan via de LPDC, met aandacht voor proportionaliteit van de gegevens. Er zijn echter nog steeds gegevens die nodig zijn, maar niet zijn opgenomen, zoals de beschrijving van het privatieve deel en het adres van de houder van het zakelijk recht. De VVSG is hierover in overleg om deze alsnog te verkrijgen. Het doel is om tot een 20- à 30-tal veelgevraagde finaliteiten te komen, die op een website zullen worden gepubliceerd, vergelijkbaar met het overzicht voor het Rijksregister. Er is een teams kanaal waar Marleen vaak feedback vraagt, maar weinig krijgt, vermoedelijk weet niet iedereen van het bestaan hiervan.

Tijdens de discussie kwamen vragen naar voren over de zichtbaarheid voor burgers van opgevraagde gegevens en de communicatie rond nieuwe finaliteiten. Stefan gaf aan dat burgers via het Rijksregister kunnen zien dat hun gegevens zijn geconsulteerd, maar niet altijd de specifieke finaliteit. De lokale overheid moet dan de reden toelichten. Er is bezorgdheid over een mogelijke toename van dergelijke vragen en de werkdruk voor gemeenten. De communicatie over nieuwe finaliteiten zal eenmalig gebeuren na afronding van de oefening, en een overzicht zal op de website worden bijgewerkt. De beschikbaarheid in Magda Online en in toepassingen van softwareleveranciers moet nog worden bekeken, maar lijkt niet onoverkomelijk.

---

Wegenregister – Erik Van Den Berghe en Mathieu Berlaen

Erik Van Den Berghe en Mathieu Berlaen gaven een oproep tot medewerking voor de vernieuwing van het Wegenregister. Het Wegenregister, gestart in 2008 en in productie sinds 2014, bestaat uit wegsegmenten (lijnen in het midden van de weg) met attributen zoals status, straatnaam en wegbeheerder. Deze segmenten, verbonden door knopen, maken routering mogelijk.

In 2023 kwamen veel vragen van gemeenten over de inhoud en het gebruik van het register, wat leidde tot de opstart van een businesscase in 2024. Het doel was om het huidige en toekomstige gebruik te peilen en mogelijke uitbreidingen of verbeteringen te identificeren, inclusief een lange termijnvisie op financiering en governance. Interviews en een workshop resulteerden in een behoefteanalyserapport.

Gebruikscases omvatten visualisaties (stratenplannen), routering (omleidingen) en analyses (verharde wegen). Een concreet voorbeeld is de koppeling met de verkeersbordendatabank van AWV, die snelheidsregimes per wegsegment afleidt en kan helpen bij het detecteren van ontbrekende borden. Problemen zijn onder meer de beperkte informatie over fietspaden en rijrichtingen. Een overzichtspagina voor het project is beschikbaar op de Confluence-pagina “Wegenregister Multimodaliteit – Basisregisters”.

Het voorkeursscenario is het “Wegenregister Multimodaliteit”, dat een bredere scope heeft rond beleidsuitdagingen zoals mobiliteit, verkeersveiligheid, milieu en klimaat, met een specifieke focus op fietsverkeer. Een duidelijk beheer, met een meer centrale rol voor data-inwinning, moet de kwaliteit verbeteren. Dit zou gemeenten kunnen helpen bij het opvolgen van de modal shift, combineren van verkeersmetingen, analyseren van ongevallenlocaties en implementeren van het gemeentewegendecreet.

Het voortraject in 2025 omvat drie sporen: inhoudelijke verdieping, kwalitatief beheer en duurzame governance. Er zijn drie workshops gepland (28 mei, 25 juni en 16 september) om de inhoudelijke verdieping aan te pakken. Workshop 1 zal ingaan op het digitaliseren van wegen (rijbaan, fietsers, voetgangers) en welke eigenschappen moeten worden toegevoegd. Workshop 2 focust op welke wegen in het register thuishoren (openbaar, privétoegang, geplande wegen, Atlas der buurtwegen). Workshop 3 zal iteratief verdergaan op openstaande vragen. Er is een warme oproep voor meer deelnemers vanuit steden en gemeenten.

Een marktbevraging heeft de nood aan uitbreiding voor fietsers bevestigd, en er wordt gezocht naar financieringsmodellen voor centrale data-inwinning. De discussie benadrukte de noodzaak van wetgevend werk bij MOW voor het gemeentewegendecreet en de betrokkenheid van hulpdiensten. De bijhouding van het register zal meer centraal gebeuren, hoewel gemeenten nog steeds een rol zullen spelen bij specifieke lokale gegevens.

---

Wegencategorisering – Patty Cant

Patty Cant, de nieuwe product owner van het Wegenregister, gaf een update over de nieuwe wegencategorisering. De codelijst is reeds opgenomen, en vanaf de avond van 16 mei 2025 zal een automatische omzetting plaatsvinden voor het lokaal wegennet: oude bovenlokale wegen worden ontsluitingswegen, lokale wegen type 1 worden ontsluitingswegen, en lokale wegen type 2 of 3 worden erftoegangswegen. De inwerkingtreding via de Vlaamse regering wordt verwacht in september of oktober.

Naar schatting zal 80% van de nieuwe categorisering correct zijn. Gemeenten worden gevraagd de automatische verwerking na te kijken en eventuele fouten te corrigeren. Een voor- en nasituatie zal beschikbaar zijn via het Wegenregister portaal of via mail. Correcties moeten uiterlijk 15 november worden doorgegeven via het portaal, Lara, mail naar Patty Cant, of de API. Zonder feedback zullen automatische aanpassingen op 16 november plaatsvinden.

Een tweede punt van datakwaliteitsverbetering is het verwijderen van private opritten (korte wegen zonder straatnaam). Een script heeft mogelijke private opritten geselecteerd, en gemeenten kunnen deze set valideren. Indien geen reactie, zullen de door het script geïdentificeerde private opritten na 16 november automatisch worden verwijderd.

Vragen kwamen naar voren over hoe gemeenten kunnen zien wat gecontroleerd moet worden. Xynthia Dirven van stad Geel deelde haar ervaring met het toepassen van een overdreven symbologie in QGIS, daardoor werden fouten, zoals de categorisering van een boswegje als hoofdweg, heel snel duidelijk. De nieuwe categorisering zal binnenkort ook zichtbaar zijn in Lara. Er werd benadrukt dat de selectie van te verwijderen opritten zeer beperkt is en geen wegen betreft die cruciaal zijn voor hulpdiensten. Het is aanbevolen om eerst de private opritten te controleren en daarna de wegencategorisering. Wil je snel aan de slag hiermee, vraag dan de gegeven op via mail bij Patty Cant of download ze via het wegenregisterportaal.

---

Vlakinrichting GRB – Hendrik Van Hemelryck

Hendrik Van Hemelryck deed een oproep voor de businesscase rond de vlakinrichting van het Grootschalig Referentiebestand (GRB). Het GRB is een stabiel product, maar ondergaat voortdurend aanpassingen. Via diverse overlegorganen (technische werkgroep, nutssector forum, bestuurscomité) en bevragingen worden signalen van gebruikers opgevangen.

Uit een behoeftewerkgroep (2022, begin 2025) kwamen drie prioriteiten naar voren:

1. De overgang van een lijngerichte naar een vlakgerichte indeling van het openbaar domein (hoogste prioriteit).
2. Een standaard voor ontwerpplannen.
3. De opname van bomen in het openbaar domein.

De vlakgerichte indeling, gebaseerd op functie en morfologie (vergelijkbaar met het Wegen Informatie Systeem van Gent), is een serieuze onderneming en de grootste aanpassing aan het GRB sinds de oprichting. Er zijn nog veel hordes te nemen, zoals het bepalen van de meerwaarde, kwaliteit, inwinning, beheer en financiering. Daarom is een businesscase gestart.

Hendrik deed een dringende oproep om een bevraging in te vullen die begin volgende week (na 16 mei 2025) wordt gelanceerd. Dit is cruciaal om de meerwaarde goed in kaart te brengen en de vraag vanuit lokale besturen te documenteren. Het project bevindt zich nog in de ideeënfase, en goede documentatie in deze vroege fase is essentieel om latere financiële en uitvoeringsproblemen te voorkomen. Er zal rekening worden gehouden met gemeenten die al een dergelijk systeem hebben.

---

Afbakening Gebouweenheden – Jary Caeldries (namens Jan Laporte)

Jary Caeldries gaf een toelichting over een uitzondering op de afbakening van gebouweenheden in het gebouwen- en adressenregister (GRAR). Momenteel lopen sommige gebouweenheden vast op het criterium van basisvoorzieningen, vooral bij gebruiksdoelen ‘wonen’ of ‘verblijfsrecreatie’.

Het voorstel is om toch een gebouweenheid toe te kennen indien een gebouw maximaal één basisvoorziening mist, mits dit enkel geldt voor gebouwen met gebruiksdoel ‘wonen’ of ‘verblijfsrecreatie’, er maximaal één gebouweenheid in het gebouw aanwezig is, en de missende basisvoorziening als duurzame constructie op het terrein aanwezig is en exclusief gebruikt kan worden. Een voorbeeld is een oude woning met een extern, maar duurzaam toilet. Dit is geen nieuwe definitie, maar een aanvulling op de bestaande afbakening.

---

Varia

De sectie ‘Varia’ bood ruimte voor diverse korte updates en belangrijke discussies:

• Bomeninventarisatie (Lievegem): Ruth Cauwels (Lievegem) vroeg naar ervaringen van andere gemeenten met bomeninventarisatie en -beheer (met tablets op terrein). Jeffry Van Waeyenberghe (Antwerpen) bood contact aan en deelde de aanpak van Antwerpen (inventaris, externe kwaliteitscontrole, beheersoftware). Ward meldde dat Hasselt ook ervaring heeft en dat er informatie beschikbaar is in de Teams-omgeving. Marloes Decraemer stelde voor om een case study in de werkgroep te organiseren met een grote en een kleinere gemeente. Hendrik Van Hemelryck gaf aan dat bomeninventarisatie op de lijst staat voor toekomstige opname in het GRB.
• Nieuwe GIS-medewerker Provincie Limburg: Hans Cornelissen stelde zich voor als de nieuwe GIS-medewerker die de Limburgse gemeenten zal ondersteunen.
• Grachteninventarisatie: De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) heeft de inventarisatie uitgesteld naar 2029. Stefan Morel uitte bezorgdheid dat de VMM nog geen duidelijkheid heeft gegeven over de aanleveringsmethode en de toegankelijkheid van de data voor gemeenten in hun eigen GIS-omgeving. Luc Mus merkte op dat de definitie van een gracht nog steeds onduidelijk is. De VVSG zal deze vragen opnieuw voorleggen aan de VMM.
• KI-check (Kadastrale Inkomens) – Gemeentelijke opcentiemen: Bart Boute vroeg naar de praktijk van gemeenten om kadastrale inkomens te controleren met het oog op gemeentelijke opcentiemen en het wegwerken van ongelijkheid. Gemeenten zoals Mol, Lier, Boechout en Hove zijn hiermee bezig. Stefan Morel (Roeselare) gaf aan dat dit een piste is voor extra inkomsten door besparingsopdrachten. Kirsten Van de Velde (Boechout) deelde de positieve ervaring van Boechout met intercommunale Igean, waarbij de kosten van een aanwijzend schatter zijn terugverdiend. Er is echter een initiële administratieve werklast en de focus op verwarming en badkamers dekt niet alle ongelijkheden. Ward zal dit oppakken met de VVSG-collega financiën.
• Drone Policy: Rik Moelaert vroeg naar beleid rond het gebruik van drones door medewerkers. Xynthia Dirven (Geel) verwees naar de dienst toerisme van haar stad. Er werd gewezen op opleidingen, specifieke wetgeving en de expertise van de provincie Oost-Vlaanderen.
• Crab Match: Els Denis vroeg naar een vervangende tool voor de oude Crab Match (adressen naar locaties) die niet meer werkt met GRAR. Bart Boute suggereerde de ArcGIS Pro extensie van Esri BeLux Geopunt, en Cédric Haex de QGIS Geopunt plugin (beide met beperkte records). Marloes Decraemer vroeg naar een API voor grotere bevragingen.
• Lara: Eigen luchtfoto’s uploaden: Luc Mus vroeg naar de mogelijkheid om eigen luchtfoto’s of shapefiles in Lara te uploaden voor betere adrespunten . Sara Van de Velde gaf aan dat dit een veelgevraagde wens is, maar er nog geen concrete toezeggingen zijn.
• Werkgroep Data Consistentie: Sara Van de Velde vroeg om meer consistentie in de data van de VVSG GIS werkgroep, aangezien verschuivingen (bijv. door partnerdagen) de planning van gemeenten bemoeilijken. Ward erkende dit als een aandachtspunt en zal proberen de data voor na de zomer vast te houden.
• Vastgoed Informatieplatform (VIP): Een algemene vraag over de status en feedback van het VIP-project zal op een volgende vergadering dieper worden besproken.
• Fysiek Samenkomen: Ward is nog op zoek naar een datum om fysiek samen te komen.

---

Overzicht Belangrijke Deadlines en Actiepunten

Om gemeenten te ondersteunen bij het beheren van hun taken en deadlines, is hier een overzicht van de belangrijkste actiepunten en termijnen die tijdens de vergadering aan bod kwamen:

Onderwerp	Deadline	Actie Vereist	Verantwoordelijke	Opmerkingen
Wegencategorisering (correcties)	15 november	Fouten controleren en doorgeven	Gemeenten	Voor- en nasituatie beschikbaar via portaal/mail. Automatische aanpassing 16/11 indien geen feedback.
Private opritten (validatie)	15 november	Set valideren en doorgeven	Gemeenten	Automatische verwijdering 16/11 indien geen validatie. Eerst private opritten, dan categorisering.
Wegenregister Workshops	28 mei, 25 juni, 16 september	Deelname aan workshops	Geïnteresseerde gemeenten	Locatie: Brussel. Inschrijven via link.
Vlakinrichting GRB (bevraging)	Begin volgende week (na 16 mei 2025)	Bevraging invullen	Gemeenten	Cruciaal voor documentatie van meerwaarde.
Grachteninventarisatie	Uitgesteld naar 2029	Vragen over aanlevering/toegankelijkheid	VVSG	VVSG zal vragen opnieuw voorleggen aan VMM.

---

De opname kunt u hier herbekijken (paswoord vereist)

Alle documenten vind je hier (toegang vragen kan via ward.vanhal@vvsg.be)