• Rol GIS-ambtenaar en GIS-verplichtingen
• Afbakening wijken obv statistische sectoren
• Businesscase GRB inventarisatie vlakelementen
• Varia
  • Digitaal hoogtemodel
  • Lambert 2008
  • Validatie grachtenkaart
  • Functies van gebouweenheden van het GRAR
  • Magda toegang

---

Rol van de GIS-ambtenaar en GIS-verplichtingen

Tijdens de vergadering werd de rol van de GIS-ambtenaar en de GIS-verplichtingen binnen het lokaal bestuur besproken. Er werd een document opgesteld dat de voordelen van GIS, de verschillende rollen die een GIS ambtenaar kan opnemen en de positie van de GIS-ambtenaar binnen een multidisciplinair datateam toelicht. Vicky was tevreden met het resultaat en benadrukte het belang van data en databeheer. Ward merkte op dat de rol van een GIS-ambtenaar per project kan variëren, terwijl Dimitri waarschuwde dat GIS-kennis essentieel blijft en niet volledig door een dataspecialist kan worden vervangen.

De verplichtingen bleken minder uitgebreid dan verwacht. Het is belangrijk dat GIS-medewerkers de datastromen goed begrijpen. Het document van Vicky wordt nog afgestemd met dat van VERA en vervolgens gedeeld. Daarnaast werd opgemerkt dat ROP in de praktijk niet langer verplicht is en dat veel gemeenten dit niet meer naleven, mede omdat de applicatie voor aanlevering end-of-life is.

Wat betreft het GIS-beleidsplan werd opgeroepen om dit concreet te delen. Ward zal hierover nog een mail sturen. Er werd benadrukt dat de GIS-focus behouden moet blijven binnen het datateam en dat GIS-verplichtingen beter op elkaar afgestemd en verspreid moeten worden. Ten slotte komt er nog een oproep rond GIS-beleidsplannen.

---

Sarah Meire – Toelichting REDEGEO (Redigeren van geografische gebiedsafbakening)

Hertekenen van statistische sectoren

• Mooi document met samenvatting.
• Let op: de volgende aanpassing kan pas in 2031.
• Doel is om meer zinvolle en correcte statistieken te verkrijgen.
• Statbel blijft eigenaar en stelt een lijst op van toegelaten opsplitsingen en een overzicht van afspraken waarmee rekening moet worden gehouden. Bevolkingsaantallen zijn de leidraad: minimum 200 inwoners of 100 huishoudens (oude sectoren mogen minder inwoners hebben).
• In het document staat ook een beschrijving van de naamgeving en de attributentabel, interessant om na te lezen bij het werkelijk toepassen van de opsplitsing.
• Er staat duidelijk beschreven hoe de wijzigingen kunnen worden gecommuniceerd.

Uitwisseling van kennis tussen gemeenten

• Laatste fase bezig, doel is om statistische sectoren gelijk te krijgen met de wijkbegrenzing die binnen de gemeente al gebruikt wordt. Hierdoor bevat elke wijk een groepering van sectoren. Problemen rond deelgemeentegrenzen: hoe voelen inwoners zich hierbij? De provincie adviseert een minimum van 500 inwoners in centrale gebieden. Is dit breed gedragen? De grens van 200 inwoners is flexibel en afhankelijk van de gemeente. Per geval te bekijken: hoe minder inwoners, hoe groter de kans dat de data gemaskeerd wordt omwille van privacy (GDPR).

• Digitaal Vlaanderen heeft een bouwblokkenkaart (perceelblokkenkaart?), maar het is niet zeker of deze al openstaat. Binnen de provincie wordt dit niveau niet gebruikt. Hendrik Van Hemelryck (Vlaanderen) meldt dat deze laag momenteel in productie is en later dit jaar als open data beschikbaar komt. Een bouwblok is grofweg een samenvoeging van aangrenzende percelen (inclusief opschonen van slivers).
• Op de webdiensten van Geopunt staan nog foutieve namen voor de statistishce sectoren , meldt Dimitri Van Baelen. Hendrik zal dit doorgeven aan de collega’s zodat het nagekeken wordt.
• Wat gebeurt er met historische data? vraagt Sara Van de Velde. Statbel zal met terugwerkende kracht de bevolking in de nieuwe sectoren herberekenen. Dit gebeurt op vaste intervallen, zodat historische data bruikbaar blijven. Nog geen info over welke data precies verrekend zullen worden en wat de planning hiervoor is. Ook de provincie zal herberekeningen uitvoeren indien dat zinvol is voor data die ze op atomair niveau (XY-coördinaten) hebben.
• In sommige gemeenten bevinden zich nationale parken met verspreide bewoning. Mag een groene sector zonder (of met zeer weinig) inwoners apart opgemaakt worden? Vraagt Ann Van Olmen. Als er geen woningen zijn, is dit toegestaan. Als er slechts één of twee huizen staan, wordt de informatie gemaskeerd. Dit moet vooraf aan Statbel worden voorgelegd.
• Jan Adriaenssen vraagt waar we we de meest recente versie van dit document kunnen vinden? Is het openbaar beschikbaar? Nog niet, maar Sarah zal nagaan of dit mogelijk gemaakt kan worden. (dan zal het ook in dit artikel gelinkt worden).
• Chaos door fusies. Vicky wil dit in orde brengen, maar krijgt het niet rond tegen de deadline. Ze zal kijk om de grootst problemen opgelost te krijgen, maar is uitstel mogelijk? Nee, de deadline van Statbel ligt vast en kan niet aangepast worden. In najaar 2025 begint de verwerking van deze informatie. Spijtig genoeg geen kant-en-klare oplossing. Ward stelt dat VVSG hier ook aan zal werken.

Wat moet er precies gebeuren tegen wanneer?

• Om te overleggen en te weten naar wie je de uiteindelijke shapefile of het document met aanpassingen moet sturen, zie onderstaande informatie.
• Uiterste deadline: 1 juli 2025.
• Zelf digitaliseren? Dan moet de shapefile uiterlijk 1 mei 2025 ingediend worden.
• Geef je enkel informatie door? Doe dit dan nog vroeger en neem zo snel mogelijk contact op met je provinciaal contactpersoon.

---

Businesscase GRB inventarisatie vlakelementen (Hendrick Van Hemelryck)

Oproep tot medewerking!
Tijdens een recente businesswerkgroep over het Grootschalig Referentiebestand (GRB) werden de behoeften van gebruikers en stakeholders opnieuw in kaart gebracht. Dit resulteerde in een top 10 van prioriteiten die de richting voor de komende jaren bepalen. Eén van de belangrijkste punten op deze lijst is de vlakgerichte indeling van het openbaar domein – een stap vooruit ten opzichte van de huidige methode waarbij enkel lijnen beschikbaar zijn.

Waarom overstappen naar vlakken?

Momenteel wordt het openbaar domein in het GRB vooral weergegeven met lijnen. Dit zorgt soms voor interpretatieproblemen en maakt bepaalde GIS-analyses complexer dan nodig. Door over te schakelen naar een vlakkengerichte aanpak wordt het eenvoudiger om verschillende zones binnen het openbaar domein (zoals fietspaden, voetpaden en rijbanen) eenduidig te onderscheiden en te beheren.

Inspiratie genoeg: Oslo openbaar domein, het weginformatiesysteem in Gent, WIS in Antwerpen, de Nederlandse tegenhanger van het GRB, het BGT werkt met vlakinrichting. Ook in Sint-Niklaas is er al een volledige inventarisatie.

Aanpak:

• Use cases definiëren
• Vereisten (hoe nauwkeurig, uitgebreid)
• Scenario’s voor overgang
• Kostrpijs / kosten-baten opmaken

Kick-off workshop in Brussel

Om deze vragen te beantwoorden en input te verzamelen van relevante actoren, wordt op 24 februari van 9u tot 12u in het Belpairegebouw (Brussel) een workshop georganiseerd. Vertegenwoordigers van de Vlaamse overheid, lokale besturen en studiebureaus worden uitgenodigd om hun expertise te delen en de vereisten mee te verfijnen.

Wil jij mee nadenken over de toekomst van het GRB? Schrijf je dan in voor de workshop en help mee richting te geven aan deze belangrijke evolutie. Via deze link!

---

Varia

Digitaal hoogtemodel

• Er komt een traject om een aanbesteding te lanceren in het kader van “Vlaanderen Radicaal Digitaal”. De aanbesteding moet begin 2026 afgerond zijn, waarna de eerste vluchten moeten plaatsvinden. Het zal ongeveer twee jaar duren om het product af te leveren dus verwacht nieuwe hoogtedata tegen 2028.
• Aansluitend stelde Bart boute de vraag of iemand ervaring heeft met een prijsvraag voor het inkopen van 3D-gebouwen. In Antwerpen is dit enkele jaren geleden al gebeurd op basis van de oude DHM data, met als doel het modelleren van dakvormen. Dit stond oorspronkelijk op de planning van de verdere ontwikkeling van het GRB, maar er in niet veel vraag naar vanuit de Vlaamse Overheid, nutsbedrijven en lokale besturen. De 3D-modellen van de stad Antwerpen behoren wekelijks tot de meest gedownloade datasets. Bekijk de data hier:
  • 3D-model stad Antwerpen – ArcGIS Open Data
  • 3D-model stad Antwerpen – Vlaanderen

Vlaanderen Radicaal Digitaal (VRD3)

• Dit investeringsprogramma heeft als doel collectieve noden rond digitalisering in kaart te brengen en daar concrete projecten aan te koppelen. De prioritaire thema’s zijn gedefinieerd: het grootste deel van de middelen gaat naar de ontwikkeling van een digitale assistent, terwijl een ander speerpunt de oprichting van een nieuw centrum voor cyberveiligheid is. Daarnaast staat ook de omzetting van Lambert 72 naar Lambert 2008 op de agenda en dus ook het DHM.

Lambert 2008

• Dit onderwerp zal opnieuw op de GIS-werkgroep worden gebracht om ervoor te zorgen dat er goede afstemming is en iedereen op de hoogte is van elkaars acties. Zo kunnen afhankelijkheden beter worden afgedekt.

Validatie grachtenkaart

• De VMM heeft een grachtenkaart opgesteld, die nog gevalideerd moet worden. Binnen de Teams-groep is hierover veel discussie, vooral over de strakke deadline. VVSG zal hierover contact opnemen met VMM.
• Stefan Morel licht toe: “We hebben ons eerst kandidaat gesteld als trekker van dit project, maar na verdere uitleg hebben we ons teruggetrokken. Het volledige grondgebied moet gevalideerd worden, en het voorstel werd via AI opgemaakt. Echter, het systeem waarin dit moet gebeuren is vrij gesloten: enkel een vectorieel bestand kan worden opgeladen als achtergrond, en data importeren is niet mogelijk. Daardoor moeten alle lijnsegmenten handmatig worden overgetekend. Wat er onterecht in staat (zoals perceelsloten van landbouwers), moet eruit, maar dat is een omslachtig proces omdat elke wijziging met documenten gestaafd moet worden.”
• De harde deadline wordt door veel besturen als onhaalbaar beschouwd. Stefan pleit ervoor om de validatie volledig in een eigen omgeving te kunnen uitvoeren, maar VMM staat dat momenteel niet toe. Daarnaast is terreinkennis essentieel, wat betekent dat deze validatie niet louter achter een bureau kan gebeuren.
• De deadline is kort en de data is niet downloadbaar, wat een grote belemmering vormt. Er is ook frustratie omdat bestaande bronnen niet zijn geraadpleegd door VMM en er geen heldere definitie is van wat precies als “gracht” wordt beschouwd.
• Ward zal dit verder opnemen met zijn collega’s en hoopt mensen van VMM uit te nodigen om hierover in gesprek te gaan in een volgende VVSG GIS werkgroep.

Magda: toegang met finaliteiten

• Er is een probleem met de doorvertaling van machtigingen op het niveau van Magda. De oplossing is dat een lokaal bestuur, dat voor een specifieke finaliteit toegang nodig heeft, deze toegang zelf kan aanvragen via IPDC (Interbestuurlijke Producten- en Dienstencatalogus). Dit is een werkwijze die al werd voorgesteld, maar die nog niet of onvoldoende is gecommuniceerd naar de gemeenten.
• VVSG zal opnieuw contact opnemen met Magda om deze werkwijze beter te ontsluiten naar de gemeenten. Deze finaliteiten zouden breder beschikbaar moeten zijn. Momenteel gebruiken veel gemeenten de dichtstbijzijnde aansluitende finaliteit, wat voorlopig aanvaardbaar is, zolang er duidelijk wordt bijgehouden waarvoor de data precies is opgevraagd.

Functies van gebouweenheden in het GRAR

• Dit onderwerp zal besproken worden in een volgende zitting.

Probleem met WFS GRB Gebouwen en Gebouweenheden

• Er ontbreekt een tussentabel in de WFS voor GRB-gebouwen en gebouweenheden. Dit maakt het onmogelijk om deze rechtstreeks te koppelen.
• Het probleem is dat een WFS geen veel-op-veelrelaties aankan. Een adres kan bijvoorbeeld meerdere gebouweenheden bevatten, en een gebouweenheid kan ook aan meerdere adressen gekoppeld zijn.

De opname kunt u hier herbekijken (paswoord vereist)

Alle documenten vind je hier (toegang vragen kan via ward.vanhal@vvsg.be)