Waar blijft het water staan? Controleer je pluviale overstromingskaart

Gepubliceerd door Wouter Verhelst op

Met de pluviale overstromingskaarten wil VMM de afvloeiing van oppervlaktewater door regenval in kaart brengen. In het kader van het VLAGG-project werd in 2017 een eerste versie van deze kaart ter revisie voorgelegd aan de lokale besturen. Een van de doelstellingen van VLAGG was om op basis van de bijgewerkte kaarten tot een nieuwe watertoets te komen. De VLAGG17-kaarten werden vorig jaar verfijnd tot de pluviale overstromingskaarten 2018-2019 waarvoor momenteel een tweede en laatste revisieronde begonnen is. Parallel hieraan worden in de komende weken ook de nieuwe beleidsmatige (juridische) aspecten besproken. Nog tot uiterlijk 31/3 kunnen gemeenten opmerkingen,
lokale aanvullingen of wijzigingen op de kaart doorgeven in een speciaal daartoe ontworpen geoloket.

De termijn heeft te maken met het feit dat Vlaanderen dit jaar zijn pluviale overstromingskaarten moet doorgeven aan Europa. Tegelijkertijd wordt bekeken of op basis van deze kaarten de watertoetskaart sterk kan vereenvoudigd worden. De huidige watertoets bestaat uit een verzameling van informatie van meerdere kaartlagen: zo zijn er de recent overstroomde gebieden, de van nature overstroombare gebieden, de mijnverzakkingsgebieden… elk met een eigen insteek en op basis van andere brondata.

De pluviale overstromingskaarten brengen overstromingen in kaart die het gevolg zijn van afstromend oppervlaktewater door intense regenval. In die zin zijn de pluviale overstromingskaarten dus complementair aan de reeds bestaande fluviale die de overstromingen vanuit de grotere rivieren in beeld brengen. De modellering gebeurt op basis van zogenaamde run-off coëfficiënt die berekend wordt op basis van gegevens uit verschillende andere bronnen zoals de bodemkaart, de landgebruikskaart en de helling. In vergelijking met VLAGG17 zijn nu ook de rioleringen en de daarbij horende lozingspunten meer in detail meegenomen..

Enkele aftoetsingen door VMM op het terrein bij zware regenval in de periode 2016 – 2018 toonden aan dat de kaarten in heel wat gebieden een goede benadering zijn van de vastgestelde wateroverlast. Daarnaast moet er ook rekening gehouden worden met mogelijke afwijkingen die te wijten kunnen zijn aan het feit dat lokale wolkbreuken soms intenser kunnen zijn dan in het model voorzien is en dat oppervlaktewater soms zeer snel kan wegvloeien en daardoor moeilijk in kaart te brengen is. Maar is het reviewproces er ook op gericht om na te gaan waar structuren ontbreken zoals kokers of pompstations, die een impact kunnen hebben op de voorspelde overstromingen.

In vergelijking met de VLAGG17-kaarten werden meer bovenlokale partners betrokken en bevatten de pluviale overstromingskaarten minder detail: enkel de overstromingszones van minimum 2.000 m³ worden weerhouden. Hierdoor zijn de kaarten ook minder arbeidsintensief om te controleren dan in de eerste versie. De ruwe data met kleinere zones kan achteraf wel ter beschikking gesteld worden.

Hoe controleren?

Vraag een account aan via info@pluvialeoverstromingskaarten.be en log in op www.pluvialeoverstromingskaarten.be.
De toepassing is niet toegankelijk voor het brede publiek.

In het kaartgedeelte kunnen aanpassingen worden gedaan aan contouren van zones en infrastructuurelementen en kunnen notities en foto’s worden meegegeven.

De kaart bevat 2 pluviale kaartlagen:

  • Versie 2018: tere controle voor een beleidsmatige doorvertaling. Dit zijn de reviewkaarten.
  • Versie 2017: zonder beleidsmatige doorvertaling (dus veel meer vlakjes)

Externe kaartlagen kunnen via WMS aan de kaart toegevoegd worden. Van de kaartlaag “2018” is een WMS en WMTS beschikbaar. Het zijn beveiligde webservices die via authenticatie telkens een unieke url krijgen. De WMS-key moet dus iedere keer opnieuw aangemaakt worden.

De kaart kan geëxporteerd worden naar pdf, per gemeente of per deelgemeente, met een rendering die geschikt is voor een A0-plot.

Het is ook mogelijk om binnen de toepassing een wijziging of opmerking ter revisie door te sturen naar een collega uit andere gemeenten of andere instanties. Die krijgt dan wekelijks (instelbaar) een overzichtsmail met de aan hem/haar toegewezen zaken. De revisies worden uiteindelijk gevalideerd door het Bekkensecretariaat en de VMM, indien nodig met terugkoppeling.

Wat wel doorgeven:

  • Ontbrekende duikers (bv. onder spoorwegbermen) en andere ingebuisde afwateringen, met uitzondering van baangrachten of rioleringstelsels. Dit zijn soms belangrijke doorsteken waarvan de topografie enkel zeer lokaal gekend is en die een grote impact kunnen hebben op de modellering.
  • Wijzigingen in het DTM:
    • Ophogingen
    • Nieuwe topografie (wachtbekkens…)
    • Lineaire elementen die te smal zijn om in het DTM gecapteerd te worden, maar wel een belangrijke impact hebben op afvloeiing (vb. tuinmuren, betonplaten…)
  • Pompstations op oppervlaktewater
  • Notities: ook van het type “positief”, als bevestiging/validatie van de kaart

Wat niet doorgeven:

  • Elementen die buiten overstromingszones liggen
  • Korte inbuizingen van duidelijk lineair onderbroken baangrachten
  • Pompstations op ondergrondse stelsels
  • Info afkomstig uit rioleringsmodellen en fluviale modellen.

Waarom dit project?

Binnen de CIW loopt de oefening om na te gaan op welke wijze de watertoetskaarten kunnen geoptimaliseerd worden op basis van de pluviale overstromingskaarten. De bedoeling van dit onderzoek is om eveneens te komen tot  een betere adviesverlening en beleidsondersteuning en, met betrekking tot de gemeentelijke en notariële informatieplicht, tot beter onderbouwde informatie en duidelijkere communicatie. Voor leken was het met de huidige watertoets-terminologie watertoetskaarten niet altijd duidelijk wat er nu precies bedoeld werd.

Zoals gezegd worden in de komende weken ook de beleidsmatige aspecten en rechtsgevolgen van de nieuwe watertoetskaarten besproken. Op basis van recente rechtspraak is trouwens bepaald dat de watertoetskaarten enkel de advies- en informatieplicht afbakenen.

Na 31/3/2019 blijven de kaarten nog een paar maand online, maar is het niet langer mogelijk om nog wijzigingen of opmerkingen door te geven.

Meer info:

Categorieën: Ruimtelijke ordening

0 reacties

Geef een reactie

Avatar plaatshouder

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.