AWIS: de Vlaamse gebiedsdekkende riooldatabank

AWIS is het AfvalWaterInformatieSysteem dat VMM ontwikkelt in samenspraak met rioolbeheerders en gemeenten. Rioolbeheerders kunnen sinds 2017 hun gegevens inladen in deze centrale rioolinventaris. Gemeenten die hun rioleringen zelf beheren, staan zelf in voor het opladen van hun data. Voor hen werd in oktober een infovergadering georganiseerd. De meeste Midwest-besturen zijn via hun bovenlokale rioolbeheerder echter automatisch aangesloten op AWIS. Zij kunnen in principe onmiddellijk aan de slag met de interessante functionaliteiten ervan. 

Klik hier voor een introfilmpje over AWIS.

De volledige presentatie van 18/10/2018 (Streekhuis Roeselare): Rioolinventaris_infosessies.

Als vertrekpunt bevatte AWIS de schematische rioleringsdatabank van VMM (“AWIS1”). Voor rioolbeheerders die nog geen data hebben opgeladen, is dit dus nog steeds het geval. “AWIS1” bevat zeer summiere informatie uit een inventarisatie van eind jaren ’90 en is dus op veel plaatsen al verouderd. Het is deze “AWIS1” die momenteel ook via Geopunt raadpleegbaar is. Hiervan is een WFS beschikbaar:

https://geoservices.informatievlaanderen.be/overdrachtdiensten/Rioleringsdatabank/wfs?REQUEST=GetCapabilities&SERVICE=WFS

De AWIS-Rioolinventaris heeft een oplaad- en een referentieomgeving (raadplegen). De toegangsrechten worden toegekend via het Gebruikersbeheer lokale besturen (ACM/IDM). De referentieomgeving is te bereiken via http://rioolinventaris.vmm.be.

Meerwaarde voor gemeenten?

AWIS bevat enkele specifieke functionaliteiten die meestal niet meteen beschikbaar zijn in de gemeentelijke GIS-toepassingen, of in de GIS-viewers die gemeenten ter beschikking krijgen van hun bovenlokale beheerder.

• Eerst en vooral is er het gebiedsdekkende gegeven. Hierdoor worden situaties aan de gemeentegrenzen raadpleegbaar en is de impact van en op buurgemeenten beter in te schatten. Let wel: standaard is de rioleringsdata van andere rioolbeheerders veel minder in detail zichtbaar. Anderzijds kan de beherende organisatie indien ze dat wenst het zichtbaarheidsniveau van attributen eventueel ook zelf verhogen voor bepaalde partners.
• De rioleringsdatabank wordt door VMM verrijkt met gegevens over vuilvracht (“inwonersequivalent”), via een koppeling met CRAB-adressen en Rijksregistergegevens (geaggregeerd verwerkt).

• De toepassing bevat een tracingfunctionaliteit om zowel op- als afwaartse vervuiling in kaart te brengen. Het is hierbij mogelijk om ook de VHA-waterlopen in de analyse te betrekken.

Stroomafwaartse tracing tot op VHA-segmenten

• De toepassing heeft een responsive design en kan dus makkelijk op mobiele toestellen gebruikt worden.
• Eigen datalagen kunnen toegevoegd worden aan de kaart als WMS. In de toepassing zitten een aantal voorgedefinieerde thema’s (VHA, bos, DOV…). Er is de mogelijkheid om eigen thema’s aan te maken.
• Momenteel werkt VMM om binnen AWIS een tool te ontwikkelen voor het aanvragen van projectsubsidies en de opvolging van projecten. Op 27/11/2018 is er hierover een interactieve werksessie. Deze dossieropvolgingstoepassing zal nauw gerelateerd worden aan de Rioolinventaris. Dit zal voor de lokale besturen en rioolbeheerders ook een vermindering betekenen van de rapporteringslast: informatie die aangeleverd wordt naar de Rioolinventaris kan hiervoor door VMM gebruikt worden.
• Daarnaast werkt de VMM samen met Informatie Vlaanderen aan een skeletbestek Riolering. Het skeletbestek Riolering heeft als doel opmetingen en vectorisatie op een gestandaardiseerde manier te laten gebeuren, waardoor omzetting naar IMKL (KLIP) en Aquastreng (AWIS Rioolinventaris) eenvoudiger kan. De publicatie van dit bestek is voorzien voor eind dit jaar.
• Nvdr: in 2015 lag het voorstel op tafel om binnen AWIS een KLIP-planafhandelingssysteem uit te bouwen, maar hier is toen niet verder op ingegaan o.a. omdat de toenmalige kabel- en leidingbeheerders zelf al geïnvesteerd hadden in systemen hiervoor en er toen vanuit de gemeenten onvoldoende vraag was om hiervoor een service uit te bouwen.

Opladen van data

• AWIS gebruikt een eigen datamodel (Aquastreng), dat gebaseerd is op IMKL (en dus INSPIRE-conform is). Voor gemeenten komt het erop neer dat IMKL-conforme data (een vereiste voor het afhandelen van KLIP-planaanvragen) normaal gezien mits minimale aanvulling in AWIS kan opgeladen worden.
• Bij het opladen wordt er meteen feedback over de kwaliteit gegeven. De niet-kritieke fouten worden onderverdeeld in meldingen met overzichtelijke kleurcodes die achteraf, met een bepaalde prioriteit kunnen opgelost worden. Oplossen van fouten gebeurt wel steeds in de brondata zelf (die dan opnieuw moet ingeladen worden).
• Bij het opladen worden de netwerken automatisch verbonden (gemeentelijke, bovenlokale én toekomstige infrastructuur). De oplaadomgeving bevat ook een systeem om in overleg te gaan met andere beheerders om conflicten op te lossen.
• Er is een demofilmpje beschikbaar over de oplaadomgeving.

Hoe aansluiten?

• In eerste instantie moet de gemeente ervoor zorgen dat er een digitale rioleringsdatabank beschikbaar is volgens het correcte datamodel.
• Er wordt een overeenkomst gesloten tussen VMM en gemeente, waarin de VMM zich engageert om AWIS verder te onderhouden en steeds meer functionaliteiten te ontwikkelen. Voor de gemeenten betekent dit een inspanningsverbintenis: er wordt gevraagd om per kwartaal de gegevens op te laden, telkens na een oproep van VMM. Gemeenten die hun rioleringen bovenlokaal laten beheren door bijvoorbeeld Infrax, Aquafin, Farys… zijn reeds aangesloten en moeten dus geen overeenkomst meer afsluiten.

AWIS stavaza november 2018

Voor meer info: awis@vmm.be